In het meest ideale scenario hebben we natuurlijk dat bedrijven groeien en dat je lekker kunt blijven groeien met personeel. Echter is dat in de realiteit niet altijd zo. We maken ook tijden mee van crisis en krimp. Binnen organisaties merken we dat ook. Zo zijn er reorganisaties of worden bedrijven samengevoegd. Als werknemer kan dit in sommige gevallen betekenen dat je boventallig wordt verklaard. Wat is dat eigenlijk? En welke stappen moeten er ondernomen worden? Wij leggen het je uit.
Wat is boventallig en wanneer is hier sprake van?
Als je functie komt te vervallen, word je boventallig verklaard. De werkgever heeft dan de mogelijkheid om werknemers te ontslaan. Boventalligheid kan het gevolg zijn van slechte bedrijfsresultaten. De werkgever kan dan besluiten om te besparen en afscheid te nemen van personeel. Het kan ook zijn dat het bedrijf en processen worden geoptimaliseerd. Bijvoorbeeld wanneer blijkt dat er minder mensen nodig zijn om het werk te doen of er een mindere focus komt op hetgeen waar eerst wel veel focus op was. Boventalligheid kan ook het gevolg zijn van een fusie of bedrijfsovername. Bijvoorbeeld wanneer jouw functie in het andere bedrijf ook al aanwezig is.
Afspiegelingsbeginsel
Bij boventalligheid om bedrijfseconomische redenen, zoals een reorganisatie, wordt het afspiegelingsbeginsel toegepast. Een afspiegelingsbeginsel is een methode om voor een eerlijke verdeling en beoordeling te zorgen van wie er boventallig is en wordt ontslagen.
Ten eerste worden er in een afspiegelingsbeginsel groepen gemaakt. Er zijn dan vijf leeftijdsgroepen: 15 tot 25 jaar, 25 tot 35 jaar, 35 tot 45 jaar en 45 tot 55 jaar en iedereen van 55 jaar en ouder. Binnen die groepen moeten de werknemers die er als laatste bij zijn gekomen als eerste vertrekken. Hoe korter je er dus werkt hoe groter de kans is dat je boventallig wordt.
Alle werknemers in de verschillende leeftijdsgroepen worden ook ingedeeld in verschillende categorieën. Zit je in een hogere categorie dan is de kans minder groot dat je boventallig wordt verklaard dan in een lagere categorie. De categorieën zijn:
- Categorie 1: Ingehuurd personeel zoals gedetacheerden, uitzendkrachten en zzp’ers
- Categorie 2: AOW’ers. Dit zijn de mensen die de AOW-leeftijd al bereikt hebben en die nog aan het werk zijn
- Categorie 3: De groep met nulurencontracten
- Categorie 4: De groep van werknemers die een tijdelijk contract hebben dat binnen 26 weken eindigt
- Categorie 5: Werknemers met een vast contract of tijdelijk contract vanaf het moment dat het meer dan 26 weken duurt
Dus wanneer je in categorie 1 zit, wordt je als eerste boventallig verklaard. Als er daarna nog meer mensen weg moeten dan komen categorie 2, 3, 4 en 5 aan de beurt.
Gevolgen van boventalligheid
Boventalligheid kan dus verschillende scenario’s betekenen. Hieronder lichten we de drie meest voorkomende scenario’s aan je uit. De regelingen waar je recht op hebt, staan vaak in het sociaal plan van het bedrijf.
Werk naar werk-regeling
Ten eerste zou je dus een werk naar werk-regeling kunnen treffen. In deze periode wordt je salaris doorbetaald en krijg je hulp van het bedrijf zelf of een extern outplacement bureau voor het vinden van een nieuwe baan. De werkgever zal ook aangeven hoe lang deze hulp wordt geboden en deze periode ligt meestal tussen de 3 en 24 maanden.
Vergoeding
Het kan ook zo zijn dat je een ontslagvergoeding krijgt. Dit is een vergoeding die bedoeld is om het verlies van de toekomstige inkomsten op te vangen. Deze ontslagvergoeding is een transitie vergoeding of een kantonrechtersformule. Een transitie vergoeding is een regeling waar je per dienstjaar recht hebt op eenderde maandinkomen. Bij een kantonrechtersformule worden er een vergoeding gebaseerd op het aantal dienstjaren, het maandinkomen en een correctiefactor die afhankelijk is van de situatie.
Andere passende functie
Wanneer er sprake is van boventalligheid, betekent dit niet altijd dat je je spullen hoeft te pakken. Het is namelijk zo dat je werkgever eerst met jou moet kijken of er andere passende functies voor je zijn binnen het bedrijf. Als er een passende functie is gevonden en je deze wordt aangeboden, dan moet je deze in de regel accepteren. Als deze niet passend is bij je de werkzaamheden of de functie die je eerst uitoefende, dan kun je het beste een jurist raadplegen en kijken of je in aanmerking kan komen voor een werk naar werkregeling of vergoeding.
Tot slot
Het is natuurlijk altijd spannend als er verandering is. In het geval van boventalligheid is het belangrijk dat je als werknemer goed op de hoogte bent van je rechten en de situatie waar je in zit. Blijf ten alle tijden rustig en ga altijd goed na wat er precies in je contract en sociaal plan staat. Zo kun je ondanks de boventalligheid goed uit elkaar gaan met je werkgever.